SPSS veri analizi yazı serimizde bugün SPSS’te frekans ve çapraz tabloların nasıl oluşturulduğunun, frekans tablosu ile çapraz tablo ne işe yaradığının ve aralarındaki farkların neler olduğunun yanı sıra bunlara bakarak hangi istatistiksel analiz yöntemleri için kullanılırlar onu görmüş olacağız. Hadi başlayalım…
SPSS Veri Analizi: Frekans Tabloları ve Çapraz Tablo Oluşturma
Özellikle büyük verilerin özetlenmesi ve anlamlı sonuçların elde edilmesinde frekans tabloları ve çapraz tablolar oldukça sık kullanılmaktadır.
Her zamanki gibi konuyu örnekler üzerinden anlatmaya çalışacağız.
Cinsiyete göre sosyal medya platformu kullanımı ile ilgili istatistiksel analiz çalışması yapılmak üzere örnek bir veri seti oluşturacağız ve bunun üzerinden gerekli istatistiksel çıkarımları yapacağız.
Öncelikle SPSS’te frekans tablosu nasıl oluşturulur ona bakalım…
SPSS’te Frekans Tabloları Nasıl Oluşturulur?
Bir verinin frekans tablosu oluşturulurken o verilerin sayıma dayalı olması gerekmektedir. Frekans tabloları özellikle sosyal bilimler için oldukça faydalıdır. Verimiz cinsiyet ve sosyal medya platformu tercihlerini içermektedir. Şimdi bu verileri SPSS ile anlamlı hale getirmek için frekans tablosu oluşturalım…
SPSS’te Frekans Tablosu oluşturmak için;
Analyze>Descriptive Statistics>Frequencies sekmesine tıklıyoruz.
2. Adımda frekans değerlerini elde etmek istediğimiz değişkenleri seçiyoruz.
Bu işlemleri gerçekleştirdiğimizde frekans tablosunu oluşturmuş olacağız. Aşağıdaki sonuçlara baktığımızda;
Statistics kısmında 57 değişkenimiz olduğunu ve eksik değerin olmadığını görüyoruz.
Frequency Table tablosuna baktığımızda cinsiyet değişkeni içerisindeki toplam sayıları ve %’lik değerleri görüyoruz.
Yine sosyal medya değişkenine bakıldığında hangi mecraların ne kadar tercih edildiğini ve yüzdelik değerlerini görmekteyiz. Frekans tablosunu genel olarak yorumlayacak olursak;
57 farklı cinsiyet ve sosyal medya tercihlerini içeren veri setinde, kadın sayısı 36 erkek sayısı 21’dir. Kadınlar bu veri setinin %63’ünü oluşturmaktadır. Yani kadın katılımcı sayısı ağırlıklı bir veri setimiz olduğunu söyleyebiliriz.
57 kişinin sosyal medya tercihlerinde 18 kişinin Facebook, 10 kişinin Twitter ve 29 kişinin Instagram’ı tercih ettiğini, bu veri setine göre %51 ile en çok Instagram’ın kullanıldığını, Facebook ve Twitter’ı tercih edilme oranı ise %49,1’dir.
Peki bu frekans tablolarına bakarak kadın bireylerin kaç tanesi Twitter’ı tercih etmiş bunu göremiyoruz. Bu gibi farklı bilgileri elde etmek için SPSS’te çapraz tablo oluşturmamız gerekiyor.
SPSS’te Çapraz Tablolar Nasıl Oluşturulur?
Çapraz tablo, frekans tablosundan farklı olarak en az iki farklı değişkenin tüm kombinasyonlarını bize sunmaktadır. Yani görüldüğü gibi her bir değişken için ayrı olarak oluşturulan frekans tablolarından farklı olarak iki farklı değişkeni aynı tabloda tüm detayları ile göstermektedir.
SPSS’te Çapraz Tablo oluşturmak için;
Analyze>Descriptive Statistics>Crosstabs sekmesine tıklıyoruz
Karşımıza çıkan tabloda satır ve sütun alanlarını istediğiniz değişkenleri ekleyip bir sonraki adıma geçebilirsiniz.
Bu kısımda SPSS’te çapraz tablo oluştururken dikkat edilmesi gereken Cells kısmından yüzdelik kısımları da sonuç tablosuna eklemek için Row, Column ve Total seçeneklerini işaretleyebilirsiniz.
Yukarıdaki adımları tamamladığınızda SPSS çapraz tablo sonuçları aşağıdaki gibi olacaktır.
Yukarıdaki çapraz tablo sonuçlarını incelediğimizde, cinsiyet ve sosyal medya tercihi değişkenlerinde 57 birim olduğunu ve eksik değer olmadığını (missing) görüyoruz.
Kadın birey sayısının 36 olduğunu ve bu bireylerin 16 tanesinin Instagram’ı tercih ettiğini görmekteyiz.
Yüzdelik değerlerde ise kadın bireylerden 13’ü Facebook’u tercih ediyor ve bu 13 değeri toplam kadın bireylerin %36’sını oluşturuyor. Aynı zamanda kadın bireylerde Facebook’u tercih eden 13 kişinin Facebook’u seçen toplam bireylerin %72’sini oluşturmaktadır. Bu oran toplam kadın bireylerin genel toplama bölünmesiyle elde edilmektedir. (13/18=0,72)
% of Total kısımı ise bu 13 kadın bireyin genel toplamına oranını ifade eder. Yani Facebook’u tercih eden 13 kadının toplam birey sayısının %23’ünü oluşturmaktadır diyebiliriz.
Pekiştirmek için bir örnek daha yapalım ve erkek bireylere göre Twitter kullanımının sonuçlarını yorumlayalım;
Erkek bireylerin 3’ü Twitter’ı kullanmayı tercih etmektedir. Erkek bireylerde Twitter kullanımı tercih eden 3 kişi toplam erkek bireylerin %14’ünü ifade etmektedir.
Twitter’ı kullanmayı tercih eden bu 3 erkek bireyin, Twitter’ı kullanmayı tercih edenlerin toplamının %30’unu oluşturmaktadır.
Son olarak Twitter’ı kullanmayı tercih eden bu 3 erkek birey, tüm erkek bireylerin %5’ini oluşturmaktadır.
Görüldüğü gibi çapraz tablo oldukça değerli sonuçları sunmaktadır. Tercihinize ve ihtiyacınıza göre her iki tabloyu da kullanabilirsiniz.
Son olarak cinsiyet ve sosyal medya kullanım tercihlerine il ya da yaş değişkeni eklemek istediğinizi varsayalım.
Yine CrossTabs sekmesinden Layer 1 of 1 kısmına yaş ya da il değişkenini ekleyebilirsiniz.
Bu durumda istenilen bilgiye göre (İstanbul’da yaşayan – Başka illerde yaşayan) çapraz tabloyu oluşturabilirsiniz.
