Anket Verileri ve Betimsel Analiz Çalışmaları

Müşterilerinizin memnuniyeti, düşünceleri ve ya reklamlarınızın etkilerini ölçmek için ya da birçok başka konularda, ihtiyaca göre çalışmalar yapabilirsiniz. Bu çalışmaların amacı, merak ettiğiniz ya da ihtiyacınız olan bilgileri elde etme gayesidir.

Bu amaçla hazırladığını anketteki soruların cevabı birbirinden farklı gruplandırılabilir. Bu, anketteki cevaplara göre çeşitlik göstermektedir. Bu cevapların geneli hakkında bazı istatiksel çalışmalar yaparak, size sonuçlar hakkında bilgi verecektir.

Peki cevaplar üzerinde hangi çalışmalar yapılabilir?

Genel bir örnek üzerinden gidelim. Bilindiği üzere her ürünün bir ömrü vardır. İşletmeler sürekli olarak, ihtiyaçlara cevap verecek yeni ürünler üretme çabasındadır. Bu aşamada çıkaracağınız yeni bir ‘’A ürününün ne kadar talep göreceği’’ hakkında bir araştırma yapmak istiyorsunuz. Yapmış olduğunuz çalışmada 5 seçenekli cevap (1: Hiç Talep Görmez, 5:Çok Talep Görür) ile anketinizi yaptınız.

Bu anketlerinizin cevaplarını SPSS’e girdiğinizde cevaplar hakkında genel fikir edinmek açısından yapabileceğiniz çalışmalar aşağıdadır.

Yapmış olduğunuz bu çalışma sonucu elde etmiş olduğunuz bu tablo ile:

N=1000 ise toplamda anketinizi 1000 kişi üzerinden yapmış olduğunuzu,

Min ve Max Değerler= (1,5) ise 5 seçenekten oluşan bir soru ile çalışmaları elde ettiğinizi,

Mean= 3,61 ise 1000 kişinin ortalama olarak verdiği cevapların 4 e yakın olduğu yani ürününüzün talep görme ihtimalinde olduğunu görürsünüz. Ancak ortalama sizlere en düşük ve en yüksek değerler hakkında bilgi vermez. Bunun için Standart Sapma’ya bakılır.

Std Deviation=1,556 ise verilen cevapların ortalamadan ne kadar farklı oldukları bilgisini verir. Bu sayı düşük ise değerler ortalamaya yakın, yüksek ise ortalamadan daha farklı değerler olduğunu görürsünüz.

Peki, 5 farklı cevaplardan her birinin ne kadar cevaplandığını öğrenmek istersek, o zaman ne yapacağız?

Yukarıdaki yapılan çalışma ile hangi seçeneklere ne kadar cevap geldiğini görebilirsiniz. Bu işlemlerin SPSS’de nasıl yapıldıklarını anlatmadan önce sizlere kritik bir kaç konu hakkında bilgi vermek istiyorum.

Yapılan araştırmalardaki verilerin yorumlanması için, verilerin kullanım bilgisine sahip olmanız gerekmektedir. Yukarıda da bahsettiğim gibi bu çalışmaların cevapların ölçeklendirilmesini yapmalı ve ölçek türüne göre bu çalışmaları uygulamalısınız. SPSS üzerindeki ölçeklere göre hangi ölçek türünde hangi istatistik çalışmasını kullanıldığını anlatmak istiyorum. Ölçek türleri hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız bu yazımızı okuyabilirsiniz.

Mod ve medyanı ve çok seçenekli cevap kullanmadığınızda min ve max değerleri Scale Ölçek türünde kullanmamalısınız. Nominal ve Ordinal ölçeklerde de ortalama kullanmayın.

Bu çalışmalarda elde ettiğiniz veriler, anakütleden çekilmiş örneklemler olduğu için elde ettiğiniz cevapların, örneklem istatistiklerini olduklarını unutmayın.

Betimleyici analiz çalışmaları, genel analizler için yeterli değildir. Kısaca değişkenlerin genel özelliklerini yansıtmaktadır.

SPSS ile Betimsel Analiz Çalışmaları

Kritik konular hakkında da sizi bilgilendirdikten sonra sanırım uygulamaya geçebiliriz. Ancak dikkatinizi çekmek istediğim bir nokta var. Örnek sorudaki cevaplar Scale ölçek olduğu için mod ve medyan kullanılmamıştır.

Yukarıdaki tanımlayıcı istatistikleri hesaplamak için SPSS’de aşağıdaki adımları izlemeniz yeterlidir.

Burada eklemek istediğiniz istatistikler için karşınıza çıkan tabloda Statistics bölümüne tıklayarak aşağıdaki seçenekleri işaretleyerek ilgili çalışmaları yapabilirsiniz.

Bu seçimleri ölçek türlerine göre yapmanız ve yorumlamanız gerektiğini tekrar hatırlatıyor herkese iyi analizler diliyorum 🙂